Trong thời đại số hóa, việc ứng dụng công nghệ vào các hoạt động quản lý nhà nước ngày càng trở nên phổ biến. Tại Việt Nam, hệ thống thông quan hàng hóa tự động VNACCS (Vietnam Automated Cargo Clearance System) đã ra đời và đóng vai trò quan trọng trong việc hiện đại hóa thủ tục hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

VNACCS là gì và tại sao lại quan trọng?

VNACCS là hệ thống thông tin được xây dựng nhằm tự động hóa các thủ tục hải quan, từ khâu khai báo, kiểm tra cho đến thanh toán và cấp phép. Hệ thống này giúp giảm thiểu tối đa sự can thiệp của con người, từ đó tăng cường tính minh bạch, hiệu quả và rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa.

Hệ thống chính của  VNACCS là gì?

Tên đầy đủ của VNACCS là Vietnam Automated Cargo And Port Consolidated System, được thiết lập nhằm hỗ trợ quy trình quản lý và thông quan hàng hóa một cách nhanh chóng, hiệu quả.

VNACCS bao gồm hai hệ thống chính:

• Hệ thống thông quan hàng hóa tự động: Giúp tối ưu hóa quy trình thông quan, rút ngắn thời gian xử lý đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.
• Hệ thống tình báo Hải quan (VCIS): Được thiết kế phục vụ công tác quản lý nội bộ của cơ quan Hải quan, hỗ trợ giám sát và nâng cao hiệu quả nghiệp vụ. Doanh nghiệp và chủ hàng không cần can thiệp vào hệ thống này.

Sau một quá trình chuẩn bị và thử nghiệm kỹ lưỡng, VNACCS chính thức được triển khai từ tháng 4/2014. Đặc biệt, hệ thống này được xây dựng với sự hỗ trợ từ chính phủ Nhật Bản thông qua gói viện trợ không hoàn lại, giúp nâng cao năng lực quản lý hải quan tại Việt Nam.

Các chức năng khác của hệ thống VNACCS

VNACCS hiện được cung cấp miễn phí cho tất cả doanh nghiệp, giúp tối ưu hóa quy trình xuất nhập khẩu. Hệ thống này tích hợp nhiều phần mềm hỗ trợ, mang đến sự thuận tiện cho cả chủ hàng và cơ quan hải quan. Trong đó, một số công cụ quan trọng mà doanh nghiệp thường quan tâm bao gồm:

• Khai báo điện tử: Giúp chủ hàng nộp tờ khai hải quan trực tuyến, rút ngắn thời gian xử lý.
• Thanh toán điện tử: Cho phép doanh nghiệp thực hiện các giao dịch thuế, phí một cách nhanh chóng và an toàn.
• Hóa đơn điện tử: Hỗ trợ việc xuất, nhận và lưu trữ hóa đơn theo quy định, giảm thiểu thủ tục giấy tờ.
• Manifest điện tử: Cung cấp thông tin về lô hàng trước khi hàng cập cảng, giúp cơ quan hải quan chuẩn bị kiểm tra và xử lý.

Bên cạnh đó, VNACCS còn tích hợp một số phần mềm chuyên dụng dành riêng cho cơ quan hải quan nhằm nâng cao hiệu quả quản lý:

• Phân luồng hàng hóa: Xác định mức độ kiểm tra hàng hóa dựa trên tiêu chí rủi ro.
• Quản lý doanh nghiệp xuất nhập khẩu: Theo dõi và đánh giá hoạt động của các doanh nghiệp trong lĩnh vực logistics.
• Kiểm soát rủi ro: Phân tích và quản lý các nguy cơ liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu.
• Giám sát và kiểm soát hàng hóa: Đảm bảo quá trình luân chuyển hàng hóa diễn ra đúng quy định.
• Thông quan và giải phóng hàng: Hỗ trợ xử lý nhanh chóng thủ tục hải quan, giúp hàng hóa lưu thông thuận lợi.

Với những tính năng đa dạng, VNACCS không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn nâng cao hiệu suất hoạt động của ngành hải quan Việt Nam.

Lợi ích khi sử dụng VNACCS

Đối với doanh nghiệp:

• Rút ngắn thời gian thông quan: Các thủ tục hải quan được thực hiện nhanh chóng, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí.
• Giảm chi phí: Việc tự động hóa các thủ tục giúp giảm thiểu chi phí nhân sự và các chi phí phát sinh khác.
• Tăng tính minh bạch: Tất cả các giao dịch đều được ghi nhận và lưu trữ trên hệ thống, giúp tăng cường tính minh bạch và hạn chế tình trạng tham nhũng.

Đối với cơ quan hải quan:

• Nâng cao hiệu quả quản lý: Hệ thống giúp cơ quan hải quan quản lý tốt hơn hoạt động xuất nhập khẩu, phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật.
• Cung cấp dữ liệu chính xác: Dữ liệu thu thập được từ hệ thống giúp cơ quan hải quan xây dựng các chính sách quản lý phù hợp.

Quy trình khai báo hải quan trên VNACCS

Quy trình khai báo hải quan trên VNACCS đã được tự động hóa đáng kể, giúp rút ngắn thời gian và giảm thiểu rủi ro sai sót. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình này:

1. Đăng ký tài khoản:

• Bước 1: Truy cập vào cổng thông tin của VNACCS.
• Bước 2: Điền đầy đủ thông tin theo yêu cầu, bao gồm tên doanh nghiệp, mã số thuế, người đại diện...
• Bước 3: Cung cấp các giấy tờ cần thiết để xác minh thông tin.
• Bước 4: Nộp hồ sơ đăng ký và chờ xác nhận.

2. Cài đặt phần mềm khai báo:

• Sau khi được cấp tài khoản, doanh nghiệp sẽ nhận được thông tin để tải về và cài đặt phần mềm khai báo hải quan. Phần mềm này thường được cung cấp bởi các nhà cung cấp dịch vụ phần mềm hoặc Tổng cục Hải quan.

3. Khai báo thông tin hàng hóa:

Bước 1: Đăng nhập vào phần mềm khai báo bằng tài khoản đã đăng ký.

Bước 2: Chọn loại hình tờ khai (nhập khẩu, xuất khẩu, quá cảnh...).

Bước 3: Điền đầy đủ các thông tin về lô hàng như:

• Mã HS (Hệ thống hài hòa mô tả và mã hóa hàng hóa)
• Tên hàng hóa
• Số lượng
• Giá trị
• Quốc gia xuất xứ/nhập khẩu
• Phương tiện vận chuyển

Bước 4: Khai báo các thông tin về người khai hải quan, người đại diện, địa chỉ...

4. Nộp tờ khai điện tử:

• Sau khi hoàn tất việc khai báo, doanh nghiệp tiến hành gửi tờ khai điện tử lên hệ thống VNACCS.
• Hệ thống sẽ tự động kiểm tra tính hợp lệ của tờ khai và thông báo kết quả.

5. Kiểm tra và xử lý của hải quan:

• Cơ quan hải quan sẽ tiến hành kiểm tra các thông tin trên tờ khai và hồ sơ kèm theo.
• Tùy thuộc vào mức độ rủi ro của lô hàng, hải quan có thể yêu cầu kiểm tra thực tế hàng hóa.
• Nếu không phát hiện bất thường, hải quan sẽ cấp phép thông quan.

6. Thanh toán phí:

• Doanh nghiệp tiến hành thanh toán các loại phí hải quan theo quy định.
• Hình thức thanh toán có thể là chuyển khoản hoặc trực tiếp tại ngân hàng.

7. Nhận kết quả thông quan:

• Sau khi hoàn tất các thủ tục, doanh nghiệp sẽ nhận được thông báo về kết quả thông quan qua hệ thống.
• Nếu được cấp phép thông quan, doanh nghiệp có thể tiến hành các thủ tục tiếp theo để nhận hàng.

Những lưu ý khi sử dụng VNACCS

• Chữ ký số: Chữ ký số là công cụ bảo mật quan trọng trong giao dịch điện tử trên VNACCS. Doanh nghiệp cần đăng ký và sử dụng chữ ký số hợp lệ.
• Cập nhật thông tin: Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật thông tin về hệ thống và các quy định liên quan để đảm bảo thực hiện đúng thủ tục.
• Hỗ trợ kỹ thuật: Nếu gặp khó khăn trong quá trình sử dụng, doanh nghiệp có thể liên hệ với trung tâm hỗ trợ của VNACCS để được hướng dẫn.

VNACCS đã và đang đóng góp tích cực vào việc hiện đại hóa thủ tục hải quan tại Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Việc nắm vững các kiến thức về VNACCS sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả hoạt động và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu.